"العِلمُ سُلطانٌ" ؛ "دانش، اقتدار است". امام علی (ع). شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۲۰، ص ۳۱۹
"دانش قدرت است. اطلاعات رهایی بخش است. آموزش مقدمه پیشرفت، در هر جامعه و در هر خانواده است."
Kofi Annan
معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، عهده دار سیاستگذاری در امر آموزش علوم پزشکی است. از الزامات تحقق اهداف کلان درحوزه آموزش علوم پزشکی، داشتن برنامه بلند مدتی است که فناوری ها، فرآیندها، افراد و قوانین مورد نیاز برای مدیریت دارایی های اطلاعاتی سازمان را تعریف کند. تا در میان تغییرات دائمی مرتبط با حوزه؛ پویا، نوآور و به روز باقی بماند و نیز قادر به رقابت با دیگر مراکز آموزشی دنیا باشد. امروزه حاکمیت داده، یک امر ضروری برای بقای سازمان ها محسوب می شود که در برگیرنده مولفه های مطرح در مدیریت داده مانند: مدیریت معماری داده، مدیریت کیفیت داده، مدیریت اسناد و محتوا، مدیریت هوشمندانه کسب و کار و انباره داده ، مدیریت امنیت داده، مدیریت پایگاه های داده و مدیریت توسعه داده است.
پایگاه داده
(Database)
مجموعه ای نظامند از داده‌ها است که امکان مدیریت داده؛ ذخیره، دستکاری، بازیابی و گزارش گیری از داده ها را به صورت سریع و قابل اطمینان فراهم می کند. بلاک چین
( Blockchain )
نوع خاصی از پایگاه داده است. داده‌ها در شبکه بلاک چین در ساختاری به نام بلوک
(Block)
وارد پایگاه داده می‌شوند. هر بلوک در ادامه بلوک قبلی ساخته می‌شود و شامل اطلاعاتی است که آن را به بلوک قبلی متصل می‌کند. در واقع این فناوری ، زنجیره‌ای از بلوک‌های اطلاعاتی است و تفاوت آن با سیستم‌های دیگر این است که اطلاعات ذخیره‌شده روی این نوع سیستم، میان همه اعضای یک شبکه ( البته با اجازه اعضاء) به اشتراک گذاشته می‌شود. بلاک‌ها توسط یک رشته متنی به نام هش
(Hash )
به یکدیگر متصل می شوند، کاربرد هش جهت جلوگیری از تقلب در سیستم است.
داده
( Data)
مجموعه مقادیری است که از اندازه گیرها یا مشاهدات متعدد به دست می آید مانند لیست حضور و غیاب کارکنان. زمانی که داده ها، به صورت ریاضی یا منطقی، پردازش شده و تفسیر می شوند معنا پیدا می کنند که در این صورت اطلاعات
(Information )
خوانده می شوند. دانش
( Knowledge)
حاصل مجموعه ای از اطلاعات حوزه است که جهت حمایت از تصمیمات بکار گرفته می شود. اطلاعات را می توان در سه سطح تعریف کرد:
اطلاعات استراتژیک یا راهبردی
این سطح از اطلاعات برای برنامه ریزهای بلندمدت جهت دستیابی به اهداف سازمان بکار می رود. اطلاعات راهبردی توسط مدیریت ارشد جهت اطمینان از همسو بدون فعالیت های سازمان با دورنما و برنامه راهبردی سازمان مورد استفاده قرار می گیرد.
اطلاعات تاکتیکی
اطلاعات تاکتیکی توسط مدیران میانی برای اطمینان از تخصیص درست منابع و نظارت بر اجرای صحیح سیاست های تبین شده، توسط مدیران سطح بالا بکار می رود.
اطلاعات عملیاتی
اطلاعات عملیاتی برای اجرای اقدامات کوتاه مدت و متداول سازمان مورد نیاز است. اطلاعات عملیاتی توسط مدیران سطوح پایین تر استفاده می شود تا اطمینان حاصل شود که وظایف محول شده به سازمان، به درستی در سازمان برنامه ریزی و اجرا می شوند.
برای اخذ تصمیمات "درست" نیاز به اطلاعات "درست" است. تصمیم درست، تصمیمی است که توسط فرد درست، در زمان درست، در جای درست، به شیوه درست، اخذ شده و به نحوه درستی انتقال داده شود. از ویژگی های اطلاعات درست :
دقیق بودن
(Accurate )
: اطلاعات زمانی دقیق هستند که همه حقایق مربوط به موضوع مورد نظر را نشان دهند
کامل
( Complete )
: اطلاعات زمانی کامل هستند که هیچ بخش گمشده ای در داده ها وجود نداشته باشد
مقرون به صرفه
( Cost Beneficial)
: منافع حاصل از تامین امنیت اطلاعات بیشتر از هزینه ها ی جمع آوری آن باشد
معتبر
( Authoritative)
: منبع اطلاعات باید قابل اعتماد باشد
به موقع
( Timely)
: اطلاعات نابهنگام تقریبا بی فایده است
آسان برای استفاده
( Easy to Use )
: واضح، قابل فهم و عینی بودن، ویژگی هایی هستند که استفاده اطلاعات را آسان می کنند
اطلاعات معتبر، قابل اعتماد و عاری از خطا منجر به ارتقاء بهره وری سازمان، بهینه سازی فرآیندها، تصمیم گیری سریعتر و افزایش رضایت صاحبان فرایند می شوند.
دو اصطلاح دیگر در این حوزه؛ هوش مصنوعی
( Artificial Intelligence )
و هوش تجاری
( Business Intelligence )
است. این دو مفهوم اگرچه از یکدیگر متمایز هستند، اما مکمل یکدیگرند. "هوش" در هوش مصنوعی به هوش رایانه ای اشاره دارد، در حالی که هوش تجاری به تصمیم گیری های هوشمندانه اطلاق می شود که مدیران با بهره گیری از فناوری تحلیل داده ها اتخاذ می کنند. هوش تجاری تأثیر مستقیمی بر تصمیمات راهبردی، تاکتیکی و عملیاتی سازمان دارد.
معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بعنوان یک سیستم های باز، نیازمند سطوح مختلف اطلاعاتی جهت تصمیم گیری است. برای تولید این نوع اطلاعات نیاز به اطلاعاتی از بیرون سازمان مانند :جریانات اقتصادی، تغییر در سیاست های دولت .... و نیز اطلاعات داخل سازمان مانند: چشم انداز و ماموریت سازمان، تجارب و بازخورد های گذشته و چالش های پیش روی سازمان می باشد.
از وظایف مرکز ملی تحقیقات راهبردی آموزش علوم پزشکی، گرد آوری نظام مند، تجزیه و تحلیل داده ها و کاربست آمار و اطلاعات در حوزه علوم آموزش پزشکی است . در این راستا گروه راهبردی مدیریت آمار و اطلاعات در این مرکز تشکیل شد، تا کانون فکری و بازوی تصمیم گیری در حوزه اطلاعات راهبردی آموزش علوم پزشکی باشد.
گروه تخصصی "مدیریت آمار و اطلاعات راهبردی" مرکز ملی تحقیقات آموزش پزشکی به منظور ایجاد یک برنامه راهبردی جهت سازمان دهی داده و اطلاعات در حوزه آموزش پزشکی تشکیل شده است تا مطابق اساسنامه این مرکز وظایف زیر را به انجام رساند:
1- تهیه و تدوین اولویت های پژوهشی در حوزه آموزش علوم پزشکی به منظور ارائه به شورایعالی
2- بررسی طرح های پیشنهادی ارجاعی به گروه و اعلام نظر کارشناسی به منظور ارائه و تصویب در شورایعالی
3- ارزیابی علمی، اداری و مالی کلیه طرح های ارسالی به مرکز و نظارت بر کیفیت انجام طرح های مصوب
4- گزارش مالی و فعالیت های علمی سالانه گروه و ارائه آن به رئیس مرکز به منظور طرح در شورایعالی
5- ارائه پیشنهادات تخصصی به منظور ارتقای تحقیقات راهبردی در آموزش علوم پزشکی
6- ارائه خدمات مشاوره ای در زمینه های تخصصی به ذینفعان
رئیس کمیته: جناب آقای دکتر فرشید عابدی
دبیر کمیته: دکتر اعظم اصلانی
اعضاء کمیته :
آقای دکتر علی تقی پور
آقای دکتر سیروس جعفری
آقای دکتر علی لباف
خانم دکتر هانیه زهتاب هاشمی
